Wpływ stresu na skórę, włosy i paznokcie. W jaki sposób nerwy wpływają na urodę?

W dzisiejszym, nad wyraz szybko zmieniającym się świecie stres stał się naszym nieuniknionym towarzyszem. Kariera, obowiązki domowe, własne potrzeby psychologiczne – niemal wszystko nakłada się na wszechogarniające odczuwanie stresu. O ile jego wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne jest już dość dobrze poznane, o tyle jego działanie na urodę: skórę, włosy i paznokcie, jest często niedoceniane i to przez nas samych.

Czym jest stres?

Stres stanowi reakcję fizjologiczną oraz psychologiczną na sytuację zagrożenia, potrzeby lub wyzwania stawianego przed nami. Inaczej: sposób, w jaki organizm przygotowuje się do walki z zagrożeniem lub ucieczki. Jest to naturalny mechanizm, w który zaopatrzony został nasz organizm i pozwolił mu przetrwać w trudnych warunkach.

Stres może być krótkotrwały i wtedy jest łatwy do opanowania lub przewlekły – wyniszczający. Pierwszy rodzaj stresu motywuje, dodaje energii, sprawia, że jesteśmy bardziej efektywni w działaniu i zorientowani na rezultat. Potem ten nadmierny wysiłek nasze ciało rekompensuje sobie np. poprzez sen lub stosowanie technik relaksacyjnych (uprawianie hobby, aktywność fizyczna, techniki oddechowe).

Stres długotrwały, wywołany przez czynniki, z którymi nie możemy lub nie umiemy sobie poradzić (praca, problemy w rodzinie, schorzenia natury psychicznej) ma najczęściej negatywny wpływ na zdrowie i samopoczucie, nawet jeśli z początku tego nie odczuwamy.

W jaki sposób działa na nas stres?

Najprościej mówiąc, poprzez wyzwalanie kortyzolu i adrenaliny. W rezultacie odczuwamy podwyższone ciśnienie krwi, tętno, mięśnie się napinają, szybciej oddychamy. Z psychologicznego punktu widzenia, stres wpływa na nasze postrzeganie rzeczywistości, szczególnie funkcje poznawcze, koncentrację, a w rezultacie – również na zachowanie.

Przewlekły stres powoduje wystąpienie poważnych schorzeń, w tym w układzie sercowo-naczyniowym, odpornościowym, trawiennym, endokrynnym oraz psychicznym.

Dlaczego stres jest nam czasem potrzebny?

Kojarzony przede wszystkim z negatywnymi sytuacjami w życiu, jest mechanizmem, w który wyposażyła nas natura w celu ochrony przed zagrażającymi naszemu zdrowiu i życiu czynnikami. Mobilizuje pokłady energii do wykorzystania, wyostrza wzrok, pomaga skupić się na danej sytuacji i zwiększa nasze zdolności fizyczne (poprzez efektywniejsze pompowanie krwi do poszczególnych obszarów ciała, przez co wzrasta m.in. siła fizyczna).

Stres pomaga nam się zaadaptować w nowej sytuacji i poszukać w niej najlepszego rozwiązania. Szybciej się uczymy, łatwiej wdrażamy, czujniej reagujemy. Stres pomaga skupić się na zadaniu zarówno w trudnych sytuacjach w domu, jak i w pracy.

Stres, gdy jest przewlekły, a my nie umiemy lub nie możemy nim kierować oraz zarządzać, staje się wyniszczający niemal pod każdym względem. Nauka rozpoznawania stresorów może pomóc nam pomóc zadbać o zdrowie i urodę.

Stres a zmiany skórne

Najczęściej o wpływie stresu na organizm mówi się w kontekście ciśnienia krwi, problemów z wątrobą, sercem czy koncentracją. Tymczasem stres ma realny i namacalny wpływ na uszkodzenia naszego największego i niedocenianego organu – skóry. Wynika to z kilku powodów.

Wpływ stresu na barierę ochronną

Wiemy już, że stres ma szkodliwy wpływ na mikrobiotę jelitową i nie inaczej jest z barierą ochronną skóry. Jest podatniejsza na działanie drażniących czynników środowiskowych (atmosferycznych, chemicznych, mechanicznych). Gdy jest podrażniona, proces gojenia jest utrudniony, mniej efektywny i znacznie może się wydłużać. W jaki sposób stres i nerwy osłabiają barierę ochronną skóry?

Po pierwsze, dochodzi do zwiększonej utraty wody przez skórę. Tym samym staje się ona mniej nawilżona, co sprawia, że robi się sucha, podrażniona, a my czujemy duży dyskomfort „we własnej skórze”.

Jako że nerwy są wyzwalaczem hormonów stresu, przyczynia się to do powstawania stanów zapalnych. Długo trwające stany zapalne powodują często zaognienia chorób skóry, np. łuszczycy czy atopowego zapalenia.

Jednym z najważniejszych elementów ochronnych skóry jest jej mikrobiom, czyli zróżnicowany system mikroorganizmów pilnujących równowagi na jej powierzchni. Stres zaburza tę równowagę, co może przyczyniać się do występowania nowych lub nawrotu starych schorzeń skórnych.

Stres a starzenie się skóry

Dowiedziono, że stres przyspiesza proces starzenia się skóry. Większa synteza kortyzolu i adrenaliny powoduje rozpad kolagenu – głównego budulca skóry. Zmniejsza się wtedy elastyczność skóry, co wpływa na potrzebę stosowania odpowiednich kosmetyków oraz suplementów diety.

Nerwy wpływają na zwiększenie stresu oksydacyjnego. To z kolei prowadzi do uszkodzenia komórek na poziomie DNA, przez co uszkadzają się struktury komórkowe. W wyniku tego procesu mogą pojawić się przedwczesne oznaki starzenia, np. drobne linie na skórze, zmarszczki czy przebarwienia lub nierówny koloryt cery.

Istotnym, acz rzadko kojarzonym z wpływem stresu na starzenie się skóry czynnikiem, jest nieprawidłowa dieta. Stres u wielu osób powoduje niepohamowane objadanie się, zajadanie nerwów czy sięganie po niezdrowe przekąski. W ten sposób organizm staje się pozbawiony podstawowych składników odżywczych, które są potrzebne skórze do prawidłowej regeneracji i utrzymania elastyczności.

Swędzenie skóry a stres

Co ciekawe, przewlekły stres może powodować uczucie dużego dyskomfortu polegającego na świądzie. Głęboko ukryty może pojawiać się w postaci swędzącej wysypki w najmniej spodziewanych momentach po ekspozycji na czynnik stresogenny. Dlaczego tak się dzieje?

Kortyzol i adrenalina uwalniane podczas odczuwania stresu wpływają na układ nerwowy i zwiększają wrażliwość nerwowych zakończeń.

Ze względu na ubogą barierę ochronną skóry, staje się ona bardziej podatna na przesuszenie, a to często wywołuje potrzebę drapania. Stres wpływa też negatywnie na naturalną reakcję obronną skóry polegającą na produkcji naturalnych czynników nawilżających.

Stany zapalne wzmacniają proces wyzwalania cząsteczek prozapalnych w organizmie. Co więcej, zapalenie może również zaostrzyć istniejące wcześniej choroby skóry, w tym choroby autoimmunologiczne, które zaogniają się przy nerwach.

Przebarwienia skóry ze stresu

Stres może przyczyniać się do przebarwień i hiperpigmentacji skóry poprzez m.in. zmiany hormonalne czy reakcje zapalne. Zmiany te mogą występować zarówno na podłożu fizjologicznym, jak i behawioralnym.

Brak równowagi hormonalnej, w tym zwiększone wydzielanie hormonów stresu może prowadzić do nadmiernej syntezy melaniny – naturalnego pigmentu skóry. W rezultacie mamy do czynienia z miejscowym lub uogólnionym przebarwieniem.

Również przewlekły stan zapalny wywołany stresem skutkuje stymulacją melanocytów do produkcji melaniny. Szczególnie narażone na to są osoby z chorobami skóry, np. egzemą czy łuszczycą.

Co jeśli poradzimy sobie z reakcją zapalną, a poprawy nie widać? Przebarwienia mogą pojawić się jako efekt pozapalnej hiperpigmentacji, która zdarza się jako rezultat opóźnionej regeneracji i zubożenia zdolności skóry do odnowy.

Na występowanie przebarwień wpływ ma również rodzaj pielęgnacji, którą stosujemy, szczególnie w przypadku skóry dojrzałej. W okresie stresu bardziej prawdopodobne jest zaniedbywanie swoich nawyków pielęgnacyjnych, w tym stosowanie produktów dbających o koloryt naszej cery i walkę z plamami pigmentacyjnymi.

Stres a wypadanie włosów

Istotne, aby pamiętać, że stres może mieć realnie negatywny wpływ nie tylko na skórę, ale i kondycję włosów. Zmiany w procesie wzrostu, nadmierne wypadanie czy utrata pigmentu to tylko niektóre oznaki niszczycielskiego efektu, jaki ma na nie stres. Dlaczego tak się dzieje?

Stres jest częstym czynnikiem powodującym wypadanie włosów. W tym przypadku mamy do czynienia z wypadaniem telogenowym, w którym włos zbyt wcześnie wchodzi w stan spoczynku, a nowy jeszcze się nie wytworzył oraz plackowatym – wynikającym z choroby autoimmunologicznej, która zaognia się m.in. w okresach stresu.

Przewlekły i/lub silny stres przyczynia się również do zaburzeń cyklu wzrostu włosa oraz wpływa na wzrost nowych osobników. Może więc prowadzić do przerzedzenia.

Stres może również powodować przedwczesne siwienie włosa. Zmiany hormonalne i stres oksydacyjny wywołane przez nerwy mogą odgrywać rolę w utracie komórek wytwarzających pigment w mieszkach włosowych, co prowadzi do pojawienia się siwych osobników u nawet młodych osób.

Stres a paznokcie

Kiepska kondycja paznokci może być objawem przewlekłego stresu, pomimo tego, że na codzień jesteśmy zmuszeni go ignorować. Tymczasem ten objaw powinniśmy potraktować jako znak ostrzegawczy, względem ewentualnych szkód względem całego zdrowia.

Jednym z przykładów wpływu stresu na stan paznokci jest ich obgryzanie, z którym mamy często do czynienia w ramach procesu rozładowania nerwów. Długotrwałe obgryzanie uszkadza paznokcie i je osłabia na lata. Zwiększa się również ryzyko zakażenia.

Paznokcie osoby długotrwale zestresowanej stają się kruche i łamliwe, częściej się rozdwajają i łamią. Stres wpływa na naturalny proces wzrostu paznokcia, przez co rosną one dłużej i są już od początku osłabione.

Pofałdowanie paznokci może być również objawem przewlekłego stresu. Trudniej się je pielęgnuje, piłuje i maluje. Mogą się one też przebarwiać i być podatne na infekcje.

Dlaczego wpływ stresu na urodę jest niekorzystny dla zdrowia ogólnego?

Wiele osób nie przykłada dużej wagi do swojego wyglądu, akceptuje siebie takim, jakim jest i jest to bardzo zdrowa postawa. Jednakże ignorując objawy stresu widoczne na skórze, włosach i paznokciach de facto ignorujemy rzeczywisty problem, który niekontrolowany może dodatkowo osłabić nasz organizm wtedy, gdy zacznie negatywnie wpływać na układ naczyniowy, nerwowy czy psychikę. Jeżeli czujemy, że stres i nerwy odbijają się na jakimś (lub wszystkich) aspekcie naszej urody, powinniśmy jak najszybciej i w miarę naszych możliwości zająć się tym problemem, np. stosując techniki mindfulness, pilnując równowagi pomiędzy życiem zawodowym i osobistym i nie odkładać w nieskończoność planów, które mogłyby przynieść nam satysfakcję.