Prążki wzdłuż paznokci, czyli co zmiany na paznokciach mówią o naszym zdrowiu?

Zdrowa płytka paznokcia jest gładka, cechuje się delikatnym, jasnoróżowym kolorem i regularnym lekko zaokrąglonym kształtem. Wszelkie zmiany takie jak: prążki wzdłuż paznokci, poprzeczne bruzdy czy przebarwienia mogą świadczyć o problemach ze zdrowiem. Nie warto lekceważyć podobnych sygnałów. To nie tylko problem natury estetycznej. Chociaż najczęściej ich przyczyna jest błaha, czasami są objawem bardzo poważnych chorób. Wyjaśniamy, co paznokcie mówią o chorobach i podpowiadamy, kiedy wystarczy odpowiednia pielęgnacja, a kiedy warto wybrać się do dermatologa.

Co paznokcie mówią o chorobach? Zwróć uwagę na prążki i bruzdy

Jedną z najczęściej spotykanych niedoskonałości, które można zaobserwować na paznokciach, są prążki i bruzdy. Mogą one biec pionowo lub poziomo. Poprzeczne bruzdy na paznokciach mogą być cechą wrodzoną lub nabytą. Przypadłość ta w medycynie określana jest fachowo łacińskim terminem onychorrhexis lub jako linie Beau. Może wiązać się z uszkodzeniem płytki detergentami i błędami w pielęgnacji, ale także sygnalizować infekcje i choroby – przede wszystkim układu pokarmowego czy krążenia.

Inaczej sytuacja wygląda w przypadku, gdy zaobserwujemy pionowe bruzdy na paznokciach. Bardzo często pojawiają się one u osób w podeszłym wieku, co towarzyszy procesom starzenia się skóry. To również charakterystyczny symptom niedoboru składników mineralnych w diecie lub objaw świadczący o chorobie. W zależności od tego, jaka jest przyczyna powstawania bruzd, inne będzie ich leczenie.

Linie Beau – poprzeczne bruzdy na paznokciach. Skąd się biorą?

Poprzeczne kreski na paznokciach – bruzdy określane jako linie Beau. Mogą wiązać się po prostu z długim i częstym trzymaniem dłoni w wodzie lub używaniem silnych detergentów, takich jak płyny do mycia naczyń, mleczka do pielęgnacji mebli, czy produkty, których używamy na co dzień do czyszczenia kuchni i łazienki. Płytkę paznokcia mogą również niszczyć zmywacze do paznokci. Czasem poprzeczne bruzdy na paznokciach są skutkiem silnego, długotrwałego stresu.

Niestety, w wielu przypadkach poziome bruzdy towarzyszą o wiele poważniejszym chorobom i schorzeniom, takim jak:

• bielactwo;
• łysienie plackowate;
• choroby układu krążenia;
• choroby układu pokarmowego;
• schorzenia o charakterze zakaźnym lub gorączkowym.

Bardzo charakterystyczne są poziome cienkie kreski na paznokciach, które delikatnie się rozgałęziają. To najczęściej objaw infekcji bakteryjnej. Jeżeli zauważymy je u siebie, powinniśmy zgłosić się do lekarza, który przepisze antybiotyk.

Skąd biorą się pionowe bruzdy na paznokciach?

Pionowe kreski i bruzdy na paznokciach zwykle pojawiają się u osób starszych, u których płytka paznokcia zaczyna rogowacieć. Ta przypadłość może jednak dotknąć także osoby młodsze. Przyczyną często jest niewłaściwa dieta i niedobory pierwiastków mineralnych takich jak wapń, cynk czy magnez. Rogowacenie płytki paznokcia bardzo szybko postępuje również w sytuacji odwodnienia – to kolejny powód przemawiający za tym, by dbać o odpowiednią ilość płynów przyjmowanych każdego dnia.

Podłużne bruzdy na paznokciach niestety także mogą być objawem poważniejszych schorzeń, takich jak: choroby układu krążenia i układu pokarmowego, niedoczynność tarczycy, zaburzenia hormonalne czy choroby skóry. Warto tu wymienić między innymi liszaj czerwony płaski – w tym przypadku bruzdom towarzyszy rogowacenie i pękanie skóry.

Bruzdy na paznokciach a manicure – o czym pamiętać?

Pojawienie się bruzd na paznokciach bardzo często wiąże się także z niewłaściwą pielęgnacją dłoni i sposobem, w jaki wykonujemy manicure. Mocne piłowanie płytki, częste używanie zmywaczy czy nawet wycinanie skórek to czynności, które mogą prowadzić do niszczenia komórek macierzy paznokcia. Z tego powodu należy zachowywać dużą ostrożność podczas wykonywania manicure – zarówno samemu, jak i w salonie. Nie powinniśmy poddawać się tego rodzaju zabiegom częściej niż raz w tygodniu. Niewskazane jest mocne piłowanie powierzchni paznokcia, wycinanie skórek (lepiej ograniczyć się jedynie do ich zmiękczania specjalnymi preparatami i delikatnego odsuwania). Także tipsy i niektóre rodzaje lakierów mogą pogłębiać problem.

Wygląd paznokci a zdrowie

Poważne choroby może sygnalizować również sam kształt płytki paznokcia. Powinien być on regularny, gładki, lekko zaokrąglony.

• Paznokcie szponowate – cechują się znacznie pogrubioną i wydłużoną płytką, co sprawia, że przypominają szpony zwierzęcia. Zwykle towarzyszy temu także zmiana koloru na szary lub ciemnożółty.  Tego rodzaju zmiany często są efektem urazów, długotrwałego ucisku na palec (na przykład w związku z regularnym noszeniem zbyt małych butów) czy chorób układu krążenia.
• Paznokcie rurkowate – w tym przypadku płytka paznokcia również jest pogrubiona, a jej brzegi miękkie i zawijające się w rulonik. Taki wygląd paznokcia towarzyszy chorobie wrodzonej, w wyniku której dochodzi do gromadzenia mas rogowych pod płytką. Towarzyszą temu także objawy obejmujące inne partie ciała, a przede wszystkim rogowacenie skóry na stopach i dłoniach.
• Paznokcie łyżeczkowate – swoim kształtem przypominają łyżeczkę. W tym przypadku płytka w środkowej części jest wklęsła, tymczasem jej brzegi wywijają się do góry. Tego rodzaju zmiany mogą powstawać na skutek zaburzeń hormonalnych, w niektórych przypadkach ich przyczyną może być także anemia lub niedobór żelaza.
• Paznokcie zegarkowe – posiadają wypukłą płytkę i są mocno zaokrąglone co sprawia, że swoim wyglądem przypominają nieco tarczę zegara. To objaw, który towarzyszy schorzeniu określanemu jako palce pałeczkowate Dobosza. W tym przypadku zmiany obejmują nie tylko paznokcie, ale i całe palce. Ich końcowe części są znacznie rozszerzone. Palce pałeczkowate Dobosza mogą towarzyszyć niektórym chorobom układu krążenia, układu oddechowego, marskości wątroby czy zaburzeniom odżywiania.

Przebarwienia i zmiany koloru paznokci

Innymi niepokojącymi objawami są przebarwienia i zmiany koloru paznokci. Które z nich wynikają jedynie z niewłaściwej pielęgnacji, a które zwiastują poważniejsze choroby i schorzenia?

• Biały – biała zmiana koloru może obejmować całą powierzchnię płytki. W takim przypadku mówimy o jaśnieniu płytki (bielactwo prawdziwe paznokcia). To objaw, który może towarzyszyć chorobom nowotworowym, chorobom serca czy łuszczycy lub wynikać z niedoborów magnezu. W przypadku, gdy biały kolor pojawia się jedynie punktowo (bielactwo punktowe), zwykle wynika to z urazów paznokcia.
• Żółty – żółte przebarwienia najczęściej wynikają po prostu z używania mocnych czerwonych lakierów do paznokci bez zastosowania lakieru bazowego. Paznokcie mogą jednak także żółknąć z powodu nikotyny, przyjmowania niektórych leków zawierających beta-karoten czy tetracyklinę, a także w przebiegu żółtaczki typów A i B.
• Czarny – ciemny, wręcz czarny kolor płytki może być spowodowany powstaniem krwiaka pod paznokciem na skutek doznanego urazu. W niektórych sytuacjach czarne przebarwienia mogą również wiązać się z barwnikami zawartymi w ciemnych lakierach do paznokci.
• Brązowy – brązowa barwa może być objawem zaburzeń tarczycy czy niedożywienia. Często jednak wynika z przyjmowanych leków zawierających takie składniki jak nadmanganian potasu czy cygnolina) bądź ze stosowania henny.
• Blady – paznokcie, które na skutek zmian chorobowych stają się bardzo blade określane są jako paznokcie Terry’ego. To objaw, który może towarzyszyć zaburzeniom tarczycy, cukrzycy czy chorobom serca.
• Szaroniebieski – kolor szaroniebieski może się pojawić na skutek zażywania leków przeciwmalarycznych lub zatrucia, na przykład srebrem.
• Zielony – zielony kolor najczęściej jest objawem zakażenia bakterią -pałeczką ropy błękitnej. Może do niego dojść podczas kąpieli na kąpieliskach, przy grzybicy czy nieumiejętnie wykonywanym manicure.

Co mówią paznokcie o chorobach? – zmiany struktury

Wiele osób skarży się również na zmiany struktury paznokcia. Podobnie jak przebarwienia czy kreski na paznokciach, mogą one sygnalizować poważniejsze schorzenia, choroby i problemy ze zdrowiem.

• Paznokcie rozdwajające się – do rozdwajania się paznokci dochodzi, gdy górna – zewnętrzna warstwa płytki “odkleja się” od wewnętrznej, łożyskowej. To problem, który często wynika z używania silnych, drażniących detergentów, zmywaczy zawierających aceton czy zbyt mocnego piłowania.
• Zanikająca płytka – płytka na paznokciu stopniowo staje się coraz cieńsza, aż zanika. Może być to problem spowodowany wadą genetyczną, ale również występujący na skutek urazu lub niektórych chorób takich jak łuszczyca krostkowa.
• Zgrubienia na płytce – bardzo często występują u osób w podeszłym wieku na skutek procesów starzenia się, mogą także towarzyszyć łuszczycy, grzybicy, czy wypryskowi kontaktowemu.
• Naparstkowanie płytki – to termin oznaczający pojawienie się na płytce paznokcia niewielkich wgłębień, przypominających nieco te w naparstku. Jest to objaw bardzo charakterystyczny dla łuszczycy. Może jednak występować także przy wyprysku lub łysieniu plackowatym.

Jak rozpoznać grzybicę?

Jedną z najpowszechniejszych chorób paznokci jest grzybica. Nawet osoby, które bardzo uważają i dbają o higienę, mogą się łatwo nią zarazić na basenie, korzystając z przebieralni, hotelowych łazienek czy kupując obuwie z second handu.  Nie zawsze rozpoznanie grzybicy jest takie proste, ponieważ jej objawy bywają mylone z różnymi innymi problemami. Najczęściej paznokcie dotknięte grzybicą stają się zgrubiałe i osłabione. Powierzchnia ich płytek jest matowa i nierówna. Na dalszym etapie pojawia się brzydkie żółte przebarwienie, które z czasem staje się brązowe lub zielone. Paznokcie mogą także rozdwajać się, odchodzić lub boleć przy dotykaniu. W aptece dostępne są liczne preparaty na grzybicę. Zwykle jednak są one skuteczne jedynie na samym początku choroby. Gdy objawy grzybicy zaczynają być już mocno widoczne, o wiele lepszym rozwiązaniem będzie zgłoszenie się do podologa lub dermatologa.